Bégh
Muxbirimiz mihriban
2009-05-19
Biz ötkenki programmilirimizda, ghulja nahiye turpanyüzi yéziliq hökümet yézidiki déhqanlarning baghlirini mejburiy sétiwalmaqchi bolghanliqi, lékin nuri akigha oxshash bir nechche bagh igilirining qattiq naraziliqi bilen ularning baghlirining hazirche sétilmighanliqi heqqidiki xewerni bergen iduq.
RFA Photo
Uyghur kochilirining biride kétip barghan uyghur boway.
Tünügün turpanyüzi yézisidiki öz ismini ashkarilashni xalimighan melum bir déhqan radiomizgha téléfon qilip, baghni sétishqa qarshi turghuchilarning biri bolghan nuri akining tuyuqsiz qaza qilghanliqini inkas qildi. Biz nuri akining tuyuqsiz qaza qilghanliqining sewebini igilesh uchun, bu ishni éniq bilidighan bir nechche déhqan ailisige téléfon qilish arqiliq, nuri akining tuyuqsiz qan bésimi örlep, méngisige qan chüshüp qaza qilghanliqidek pajielik xewerni angliduq. Bu qayghuluq xewerni anglighandin kéyin merhumning ailisidikilerge köngül éytish, nuri akining ölüp kétishidiki heqiqiy sewebni bilish üchün, nuri akining öyige téléfon qilduq.Bizning téléfonimizni nuri akining kichik qizi aldi. U bizge nuri akining heqiqetenmu yéziliq hökümet hem kent bashliqlirining baghni sétishqa mejburlighanliqi sewebidin, xapiliqta tuyuqsiz méngisige qan chüshüp, qutquzush unum bermey ölüp ketkenlikini éytip berdi. Nuri akining tuyuqsiz qaza qilishi hem yéziliq hökümetning bésimi bilen sétiwitilgen baghlarning sim tosaqlar bilen qorshilip, topa ittirish mashiniliri bilen tuzliniwatqanlighidek ehwal yuqiriqi turpanyuzi kenti déhqanlirini nahayiti biaram qilghan, radiomizgha téléfon qilghan déhqanlar özlirining bu ishqa bolghan naraziliqini ipadilep oz qarashlirini bayan qildi. Turpanyuzi yézisidikidek, déhqanlarni yerlirini sétishqa mejburlaydighan ehwal, uyghur éli yézilirining bashqa yerliridimu mewjut bolup, turpanyuzi yézisidiki bu pajieni peqet eshu ehwallarning kichikkine bir kartinisi déyish mümkin.Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/beghini-setishni-ret-qilghanning-olumi-05202009053544.html?encoding=latin
Sunday, June 7, 2009
Hökümet bagh igilirining qarshiliqi aldida amalsiz qaldi
Muxbirimiz mihriban
2009-05-05
Ghulja nahiye turpanyuzi yézisidiki baghlarning teqdiri mesilisi, hazir turpanyuzi yézisidiki déhqanlar arisida ghulghula qozghighan bolup, yéziliq hökümetning,déhqanlargha 50 yilliq höddige bergen baghlarni yene 25 yil waqti bar turuqluq, esli igiliridin erzan bahada sétiwélip, ichkiridin kelgen xitay sodigerlirige "kim ashti" qilip sétiwetmekchi bolghanliqi hem bu yerde istirahet baghchisi qurmaqchi bolghanliqi, bagh igiliriningla emes, belki turpanyuzi déhqanliriningmu naraziliqini qozghighan.
RFA Photo
Uyghur diyaridiki melum uyghur boway we momay.
Ismini ashkarilashni xalimighan bir déhqan özining yéziliq hökümetning qararigha bolghan naraziliq pikrini bayan qildi. Turpanyuzi baghlirining teqdirige yéqindin köngül bolup kéliwatqan bu déhqan, hazirqi mesilining peqetla bu baghlarning ichkiridin kelgen xitay köchmenlirige sétiwétilish mesilisila emes, belki ili uyghurlirining qedimi yurtliridin biri bolghan, 400 yilliq tarixqa ige turpanyuzidin ibaret bu qedimi uyghur makanigha yat qewmlerning singip kirishi, bu yurtning eslidiki güzel sap medeniyitining buzghunchiliqqa uchrishidin ensiresh, bu yerge qurulmaqchi bolghan istirahet béghida bu yurtning eslidiki güzel exlaq - Yosunlirigha xilap bolghan nashayan ishlarning yüz bérishidin, yash ewladlarning exlaq jehettin buzulushidin ensiresh iken. Ejeba déhqanlar oylap yételigen mushundaq addiy mesilini, oxshashla uyghur millitidin bolghan yéza kadirliri oylap yételmigenmidu ? yuqiriqi turpanyuzi kentining kent bashliqi abdusemetning neziride, yéziliq hökümetning téximu yaxshi unum yaritish uchun, déhqanlardin bu baghni qayturuwélip, ichkiridin kelgen xitay köchmenlirige kim ashti qilip sétishi tamamen eqilge muwapiq ish bolup, yéziliq hökümet, bu qedimi güzel baghlarni, ichkiridin kelgen xitay köchmenlirige kim ashti qilip sétishni qarar qilghan chéghida bu ishning uyghurlar uchun qandaq aqiwet élip kélidighanliqini oylashmighandek qilatti.Biz bügün turpanyuzi yézisining bashliqi pexiridinning qol téléfonigha téléfon qilish arqiliq uning bilen alaqilishish pursitige ige bolduq. Pexiridin ependi bu qétim téléfonni alghan bolsimu, emma u muxbirning erkin asiya radiosidin téléfon qiliwatqanliqini bilginidin kéyin, özining muxbirning ziyaret qilishini qobul qilalmaydighanliqini éytip téléfonimizni üziwetti.Gerche yéza bashliqi pexiridin ependi, muxbirning soaligha jawab bérishni ret qilghan bolsimu, emma u déhqanlarning yéziliq hökümetning déhqanlarning qolidiki baghlarni mejburi qayturuwélish pilanigha narazi ikenlikini yaxshi bilidighandek qilatti.Biz bu baghlarning igiliridin nuri aka we ümgülsüm hedilerning baghlirining teqdirining qandaq bolghanliqini bilish uchun,omgulsum hede we nuri akilarning öyige téléfon qilduq. Téléfon ziyaritimizni qobul qilghan ümgülsüm hede, özining yéziliq hökümetning qararigha qoshulmighini üchün hazirche yéziliq hökümetning uning béghini sétiwalalmighanliqini, emma ularning béghining etrapidiki bir qanche baghlarning igilirining yéziliq hökümetning bésimi aldida baghlirini sétishqa maqul bolghanliqini bayan qildi.Nuri akining öyige téléfon qilghinimizda, téléfonimizni nuri akining xanimi xelchem hede aldi, u bizge nuri akining hazir aghriq ikenlikini, ziyaritimizni qobul qilalmaydighanliqi éytqandin kéyin, ularning baliliri bilen meslihetliship, baghni satmasliq qararigha kelgenlikini bayan qildi. Körünüp turuptiki, gerche turpanyuzi yéziliq hökümet bir qisim déhqanlarning baghlirini mejburiy sétiwalghan bolsimu, emma nuri aka we ümgülsüm hedige oxshash qanun arqiliq öz heq - Hoquqini qoghdighan déhqanlar aldida amalsiz qélip, hazirche bu baghlarni sétiwélish niyitidin waqtinche bolsimu waz kechken.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/ghuljida-bagh-jidili-05062009050709.html?encoding=latin
2009-05-05
Ghulja nahiye turpanyuzi yézisidiki baghlarning teqdiri mesilisi, hazir turpanyuzi yézisidiki déhqanlar arisida ghulghula qozghighan bolup, yéziliq hökümetning,déhqanlargha 50 yilliq höddige bergen baghlarni yene 25 yil waqti bar turuqluq, esli igiliridin erzan bahada sétiwélip, ichkiridin kelgen xitay sodigerlirige "kim ashti" qilip sétiwetmekchi bolghanliqi hem bu yerde istirahet baghchisi qurmaqchi bolghanliqi, bagh igiliriningla emes, belki turpanyuzi déhqanliriningmu naraziliqini qozghighan.
RFA Photo
Uyghur diyaridiki melum uyghur boway we momay.
Ismini ashkarilashni xalimighan bir déhqan özining yéziliq hökümetning qararigha bolghan naraziliq pikrini bayan qildi. Turpanyuzi baghlirining teqdirige yéqindin köngül bolup kéliwatqan bu déhqan, hazirqi mesilining peqetla bu baghlarning ichkiridin kelgen xitay köchmenlirige sétiwétilish mesilisila emes, belki ili uyghurlirining qedimi yurtliridin biri bolghan, 400 yilliq tarixqa ige turpanyuzidin ibaret bu qedimi uyghur makanigha yat qewmlerning singip kirishi, bu yurtning eslidiki güzel sap medeniyitining buzghunchiliqqa uchrishidin ensiresh, bu yerge qurulmaqchi bolghan istirahet béghida bu yurtning eslidiki güzel exlaq - Yosunlirigha xilap bolghan nashayan ishlarning yüz bérishidin, yash ewladlarning exlaq jehettin buzulushidin ensiresh iken. Ejeba déhqanlar oylap yételigen mushundaq addiy mesilini, oxshashla uyghur millitidin bolghan yéza kadirliri oylap yételmigenmidu ? yuqiriqi turpanyuzi kentining kent bashliqi abdusemetning neziride, yéziliq hökümetning téximu yaxshi unum yaritish uchun, déhqanlardin bu baghni qayturuwélip, ichkiridin kelgen xitay köchmenlirige kim ashti qilip sétishi tamamen eqilge muwapiq ish bolup, yéziliq hökümet, bu qedimi güzel baghlarni, ichkiridin kelgen xitay köchmenlirige kim ashti qilip sétishni qarar qilghan chéghida bu ishning uyghurlar uchun qandaq aqiwet élip kélidighanliqini oylashmighandek qilatti.Biz bügün turpanyuzi yézisining bashliqi pexiridinning qol téléfonigha téléfon qilish arqiliq uning bilen alaqilishish pursitige ige bolduq. Pexiridin ependi bu qétim téléfonni alghan bolsimu, emma u muxbirning erkin asiya radiosidin téléfon qiliwatqanliqini bilginidin kéyin, özining muxbirning ziyaret qilishini qobul qilalmaydighanliqini éytip téléfonimizni üziwetti.Gerche yéza bashliqi pexiridin ependi, muxbirning soaligha jawab bérishni ret qilghan bolsimu, emma u déhqanlarning yéziliq hökümetning déhqanlarning qolidiki baghlarni mejburi qayturuwélish pilanigha narazi ikenlikini yaxshi bilidighandek qilatti.Biz bu baghlarning igiliridin nuri aka we ümgülsüm hedilerning baghlirining teqdirining qandaq bolghanliqini bilish uchun,omgulsum hede we nuri akilarning öyige téléfon qilduq. Téléfon ziyaritimizni qobul qilghan ümgülsüm hede, özining yéziliq hökümetning qararigha qoshulmighini üchün hazirche yéziliq hökümetning uning béghini sétiwalalmighanliqini, emma ularning béghining etrapidiki bir qanche baghlarning igilirining yéziliq hökümetning bésimi aldida baghlirini sétishqa maqul bolghanliqini bayan qildi.Nuri akining öyige téléfon qilghinimizda, téléfonimizni nuri akining xanimi xelchem hede aldi, u bizge nuri akining hazir aghriq ikenlikini, ziyaritimizni qobul qilalmaydighanliqi éytqandin kéyin, ularning baliliri bilen meslihetliship, baghni satmasliq qararigha kelgenlikini bayan qildi. Körünüp turuptiki, gerche turpanyuzi yéziliq hökümet bir qisim déhqanlarning baghlirini mejburiy sétiwalghan bolsimu, emma nuri aka we ümgülsüm hedige oxshash qanun arqiliq öz heq - Hoquqini qoghdighan déhqanlar aldida amalsiz qélip, hazirche bu baghlarni sétiwélish niyitidin waqtinche bolsimu waz kechken.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/ghuljida-bagh-jidili-05062009050709.html?encoding=latin
Turpanyüzi baghliri mejburiy sétiwélinmaqchi (2)
Muxbirimiz mihriban
2009-05-01
Qedirlik oqurmen dostlar, biz tünügünki programmimizda, turpanyüzi yézisidiki yuqiriqi turpanyüzi kentining bashliqi abdusemetning yéziliq hökümetning déhqanlarning qolidiki baghlarni néme üchün qayturuwalmaqchi bolghanliqi heqqide körsetken seweblirini anglatqan iduq.
RFA Photo
Uyghur diyaridiki melum uyghur boway we momay.
Undaq bolsa baghning igilirining, yéziliq hökümetning qararigha nispeten qandaq pikri bar ? biz mushu baghlarni bina qilish üchün özining pütün yashliq baharini teqdim qilghan, eslidiki tashlanduq xarabiliqni bügünkidek jennet makangha aylandurush üchün yürek qénini serp qilghan déhqanlarning yürek sadalirini anglap baqayli.Turpanyuzi yézisidiki bu baghlarning igiliridin biri bolghan yüsüpjanning öyige téléfon qilghinimizda, yusupjanning ayali ümgülsumyéziliq hokumetning ularning shunche japada bina qilghan baghlirini tartiwalmaqchi bolghanliqini hem özining bu ishqa bolghan naraziliqini mundaq bayan qildi.Kent bashliqiabdusemet bolsa kentning eyni chaghda baghni déhqanlargha paydilinish üchün kötürege bergenlikini, bügünki künlükte déhqanlar baghdin yaxshi ünüm yaritalmaywatqanliqi üchün, bubaghlarning yene 25 yilliq toxtami bolsimu, yéziliq hökümetning téximu yaxshi ünüm yaritish üchün bu baghlarni qayturuwélip bazargha salmaqchi boluwatqanliqini tekitlidi.Turpanyüzi yézisidiki baghlarning igiliridin biri bolghan nuri aka özining hökümetning qararigha qarshi emeslikini, emma shunche ejir - Méhnette bina qilghan bu baghlarni yéziliq hökümetning shunche erzan bahada déhqanlardin qayturuwélip, ichkiridin kelgen xitaylargha hessilep yuqiri bahada kim ashti qilip satmaqchi bolghanliqigha narazi ikenlikini sözlep ötti.Altunluq topilikidiki 200 mo yerni igileydighan chong baghning igisi nuri aka, bu bagh uchun özining pütün yashliqini, küch - Quwwitini teqdim qilghanliqini, ayali we baliliri bilen eslidiki tashlanduq xarabi halettiki baghni retlep bügünkidek güzel jennet makanigha aylandurghanlighini, özi we ayalining mushu baghda méhnet terini töküp 6 balini dölet üchün yaramliq ewlad qilip terbiyiligenlikini, özining we balilirining dölet qanunini nahayiti yaxshi bilidighanliqini, shunga yéziliq hökümetning bu xil yolsizliqigha nisbeten qanun arqiliq özini qoghdaydighanliqini, bu heqsizliqni soraydighan qanunning barliqigha ishinidighanliqini bayan qildi.Nuri aka sozide, özining ziyaliylargha, muxbirlargha tayinidighanliqini, partiyige ishinidighanliqini, 100 yil tashlinip qalghan bu tashlanduq xarabiliqnibügünkidek güzel haletke keltürüsh yolida eyni chaghda hökümetning özini yoligenlikini, qollighanliqini, özining we ayali xelchem hedining sotsiyalistik emgek nemunichisi bolup kop qétim mukapatlanghanliqini, uning bügünkidek netije yaritish yolidiki japalirini muxbirlarning her waqit xewer qilip turghanliqini, shunga hökümetning bügünki künge kelgende özige oxshash déhqanlargha yar - Yölekte bolidighanliqigha ishinidighanliqini bayan qilip ötti.Nuri aka, erkin asiya radiosi muxbirining uninggha téléfonni amérikidin uruwatqanliqini bilginide, nahayiti qizghinliq bilen muxbirni turpanyüzining bu jennet makan güzel baghlirini choqum kélip körüp kitishini telep qildi. Nuri aka sozining axirida özi bilen dawamliq alaqiliship turushimizni, bu ishning tereqqiyatini dep béridighanliqini yene tekitlidi.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/Turpanyuzi-uyghur-dixan-05022009050619.html/story_main?encoding=latin
2009-05-01
Qedirlik oqurmen dostlar, biz tünügünki programmimizda, turpanyüzi yézisidiki yuqiriqi turpanyüzi kentining bashliqi abdusemetning yéziliq hökümetning déhqanlarning qolidiki baghlarni néme üchün qayturuwalmaqchi bolghanliqi heqqide körsetken seweblirini anglatqan iduq.
RFA Photo
Uyghur diyaridiki melum uyghur boway we momay.
Undaq bolsa baghning igilirining, yéziliq hökümetning qararigha nispeten qandaq pikri bar ? biz mushu baghlarni bina qilish üchün özining pütün yashliq baharini teqdim qilghan, eslidiki tashlanduq xarabiliqni bügünkidek jennet makangha aylandurush üchün yürek qénini serp qilghan déhqanlarning yürek sadalirini anglap baqayli.Turpanyuzi yézisidiki bu baghlarning igiliridin biri bolghan yüsüpjanning öyige téléfon qilghinimizda, yusupjanning ayali ümgülsumyéziliq hokumetning ularning shunche japada bina qilghan baghlirini tartiwalmaqchi bolghanliqini hem özining bu ishqa bolghan naraziliqini mundaq bayan qildi.Kent bashliqiabdusemet bolsa kentning eyni chaghda baghni déhqanlargha paydilinish üchün kötürege bergenlikini, bügünki künlükte déhqanlar baghdin yaxshi ünüm yaritalmaywatqanliqi üchün, bubaghlarning yene 25 yilliq toxtami bolsimu, yéziliq hökümetning téximu yaxshi ünüm yaritish üchün bu baghlarni qayturuwélip bazargha salmaqchi boluwatqanliqini tekitlidi.Turpanyüzi yézisidiki baghlarning igiliridin biri bolghan nuri aka özining hökümetning qararigha qarshi emeslikini, emma shunche ejir - Méhnette bina qilghan bu baghlarni yéziliq hökümetning shunche erzan bahada déhqanlardin qayturuwélip, ichkiridin kelgen xitaylargha hessilep yuqiri bahada kim ashti qilip satmaqchi bolghanliqigha narazi ikenlikini sözlep ötti.Altunluq topilikidiki 200 mo yerni igileydighan chong baghning igisi nuri aka, bu bagh uchun özining pütün yashliqini, küch - Quwwitini teqdim qilghanliqini, ayali we baliliri bilen eslidiki tashlanduq xarabi halettiki baghni retlep bügünkidek güzel jennet makanigha aylandurghanlighini, özi we ayalining mushu baghda méhnet terini töküp 6 balini dölet üchün yaramliq ewlad qilip terbiyiligenlikini, özining we balilirining dölet qanunini nahayiti yaxshi bilidighanliqini, shunga yéziliq hökümetning bu xil yolsizliqigha nisbeten qanun arqiliq özini qoghdaydighanliqini, bu heqsizliqni soraydighan qanunning barliqigha ishinidighanliqini bayan qildi.Nuri aka sozide, özining ziyaliylargha, muxbirlargha tayinidighanliqini, partiyige ishinidighanliqini, 100 yil tashlinip qalghan bu tashlanduq xarabiliqnibügünkidek güzel haletke keltürüsh yolida eyni chaghda hökümetning özini yoligenlikini, qollighanliqini, özining we ayali xelchem hedining sotsiyalistik emgek nemunichisi bolup kop qétim mukapatlanghanliqini, uning bügünkidek netije yaritish yolidiki japalirini muxbirlarning her waqit xewer qilip turghanliqini, shunga hökümetning bügünki künge kelgende özige oxshash déhqanlargha yar - Yölekte bolidighanliqigha ishinidighanliqini bayan qilip ötti.Nuri aka, erkin asiya radiosi muxbirining uninggha téléfonni amérikidin uruwatqanliqini bilginide, nahayiti qizghinliq bilen muxbirni turpanyüzining bu jennet makan güzel baghlirini choqum kélip körüp kitishini telep qildi. Nuri aka sozining axirida özi bilen dawamliq alaqiliship turushimizni, bu ishning tereqqiyatini dep béridighanliqini yene tekitlidi.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/Turpanyuzi-uyghur-dixan-05022009050619.html/story_main?encoding=latin
Turpanyüzi baghliri mejburiy sétiwélinmaqchi (1)
Muxbirimiz mihriban
2009-04-30
" Ili baghliri jennet makani, unda yangraydu bulbul nawasi...." Bu naxshini anglighan her qandaq kishi tebiiy haldila ghulja nahiyisige qarashliq turpanyüzi yézisidiki güzel baghlarni köz aldigha keltüridu.
Oqurmenlirimiz ewetken 'yéngisarda déhqan bolmaq tes' namliq sin - Alghudin élindi.
'Yéngisarda déhqan bolmaq tes' sin - Alghusidin élinghan bu sürette, yéngisarliq uyghur déhqan, bu filimni teyyarlighan hékim siyit, hökümet buyruqi bilen térilghan özining jiyangduliqida öz derdini sözlimekte.
Ghulja nahiyisining turpanyüzi yézisi bilen jiliyüzining 5 köwrük mehellisi ariliqigha jaylashqan yuqiriqi turpanyüzi kentidiki " nasir pangning béghi ", " nurining béghi ", " yüsüpjinkamning béghi " " mutellipkamning béghi " qatarliq bir yürüsh baghlar ghulja nahiyiside chong bolghan her bir uyghurning yadida bolsa kérek. Emma hala bügünki künge kelgende ili uyghurlirigha öchmes xatérilerni qaldurghan bu güzel baghlargha soghuq qollar sunulmaqta. Turpanyüzi déhqanlirining radiomizgha bergen melumatida, bulturdin buyan ghulja nahiyisidin buyruq kélip, bu baghlarni nahiyilik hökümetning sétiwalmaqchi bolghanliqi heqqidiki mish - Mish gepler tarqalghan. Bultur déhqanlarning bu qarargha bolghan naraziliqi bek küchlük bolghini üchün, eyni chaghda nahiyilik hökümet bu baghlarni sétiwélish niyitidin waqtinche waz kechken. Emma bu yil etiyazdin bashlap, nahiyilik hökümet turpanyüzi yéziliq hökümet arqiliq bagh igiliridin baghlarni her mo yerning yillighini 200 somdin bahalap, méwilik derexlerge ayrim heq béridighanliqini wede qilip, yéziliq hökümetke sétip bérishni telep qilghan. Emma bagh igiliri özliri ming bir japada az kem 30 yil ejir qilip bina qilghan bu baghlarning nahayiti erzan bahada yéziliq hökümet teripidin sétiwélinip, ichkiridin kelgen xitay sodigerlirige kim ashti qilip sétiwétilmekchi ikenlikini bilgendin kéyin bu ishqa narazi bolup, baghlarni satmaydighanliqini dégen. Déhqanlarning qarshiliqi aldida yéziliq hökümet, mejburlash, tehdit qilish usullirini qollinishqa yüzlengen.Biz turpanyüzi yézisidiki bu baghlarning yéziliq hökümet teripidin mejburiy sétiwélinmaqchi boluwatqanliqini delillesh üchün turpanyuzi yézisidiki melum bir déhqan ailisige téléfon qilghinimizda, u kishi bizge heqiqeten bundaq ishning barliqini éytip, yéziliq hökümetning bu yerlerni sétiwélishta, déhqanlarni mejburlash usulini qolliniwatqanliqini bayan qilip, özining bu ishqa bolghan qarishini bayan qilip ötti.Biz turpanyuzidiki baghlarni turpanyuzi yéziliq hokumetning déhqanlardin ötküzüwalidighanliqi heqqidiki xewerni delillesh uchun turpanyuzi yéziliq hökümetke téléfon urghan bolsaqmu, lékin téléfonimizni alidighan adem chiqmidi. Biz yéziliq hökümet bashliqi pexiridinning qol téléfonigha téléfon qilghinimizda, yéza bashliqi pexiridin bizning erkin asiya radio istansisining muxbiri ikenlikimizni bilgendin kéyin téléfonimizni jawabsiz qoydi.Yéza bashliqi pexiridin bilen alaqilishish imkaniyiti bolmighandin kéyin, biz sürüshtürüsh arqiliq turpanyuzi yézisi yuqiri turpanyuzi kentining bashliqi abdusemetning qol téléfon nomurini élip, uningdin turpanyuzi yézisidiki baghlarning ehwalini igiliduq. Abdusemet bizning erkin radio istansisining muxbiri ikenlikimizni bilgendin kéyin anche dostane bolmighan halda yuqiri turpanyuzi kentidiki baghlarning esli kentning igidarchiliqidiki yerler bolup, déhqanlargha höddige bérilgenlikini, emma déhqanlar bu baghlarni yaxshi bashquralmighanliqi, kentke héchqandaq iqtisadi menpeeti bolmighanliqi uchun kentning bu baghlarni, déhqanlardin her mo yer uchun yilliqigha 200 somdin hésablap sétiwilip kentning igidarchiliqigha ötküzüwalmaqchi boluwatqanliqini bayan qildi.U bizning déhqanlarning bu ishqa razi bolghan - Bolmighanliqini, déhqanlardiki naraziliq keypiyatining qandaq ikenlikini, déhqanlargha höddige bérilgen baghlarni hazir qandaq qilmaqchi boluwatqanliqini sorighinimizda abdusemet soalimizgha mundaq jawab berdi.Abdusemettin bu yerlerni déhqanlardin qayturup sétiwalghandin kéyin, kentning bu yerlerni qandaq bir terep qilmaqchi ikenlikini sorighinimizda, u bu yerlerni ichkiridin kelgen xitaylargha sétiwetmekchi ikenlikini dédi.Biz uning öz qérindashliri bolghan uyghur déhqanlirining yérini ichkiridin kelgen xitaylargha sétiwetmekchi bolghanliqini sorighinimizda, u soalimizgha yerlik uyghur déhqanliri bu baghlardin unum yaritalmighanliqi uchun, bu baghlarni kim ashti qilip sétish arqiliq kentke kirim qilmaqchi ikenlikini bayan qildi.Biz uningdin turpanyuzi kentining déhqanlarning bu yérini mejburiy sétiwalmaqchi bolghanliqi heqqide inkaslarni anglighinimizni éytqinimizda u naraziliq bilen, bizning bu ehwalni qandaq igiligenlikimizni qaytilap soridi, abdusemetning qarishiche, kentning déhqanlardin bu yerlerni qayturuwélishi normal ish bolup, kentning kirimini ashurush uchun bu baghlardin paydilinish heqqi bar iken. Turpanyuzi yézisidiki yene bir baghning igisi yüsüpjanning öyige téléfon qilghinimizda, yusupjanning ayali ümgülsum yéziliq hokumetning ularning shunche japada bina qilghan baghlirini tartiwalmaqchi bolghanliqini hem özining bu ishqa bolghan naraziliqini mundaq bayan qildi.Biz turpanyüzi yézisidiki baghlarning igiliridin biri bolghan pishqedem déhqan nuri akining özidin ehwal igilesh uchun, nuri akigha téléfon qilduq... Altunluq töpilikidiki 200 mo yerni igileydighan bu chong baghning igisi nuri aka, bu bagh uchun özining pütün yashliqini, küch - Quwwitini teqdim qilghanliqini, ayali we baliliri bilen eslidiki tashlanduq xarabi halettiki baghni retlep bügünkidek güzel jennet makanigha aylandurghan jeryanini mundaq bayan qildi.Bügünki künge kelgende yéziliq hökümet we kentning déhqanlardin bu baghlarni intayin erzan bahada sétiwalmaqchi bolghanliqigha bolghan naraziliqini ipadiligen nuri aka öz naraziliqini mundaq bayan qildi.Nuri aka özi we ayalining mushu baghda méhnet terini töküp 6 balini dölet üchün yaramliq ewlad qilip terbiyiligenlikini, özining we balilirining dölet qanunini nahayiti yaxshi bilidighanliqini, shunga yéziliq hökümetning bu xil yolsizliqigha nisbeten qanun arqiliq özini qoghdaydighanliqini, bu heqsizliqni soraydighan qanunning barliqigha ishinidighanliqini mundaq bayan qildi.Nuri aka, erkin asiya muxbirining uninggha téléfonni amérikidin uruwatqanliqini bilginide, nahayiti qizghinliq bilen muxbirni turpanyüzining bu jennet makan güzel baghlirini choqum kélip körüp kitishini telep qildi. Nuri aka öz sözide, özining ziyaliylargha, muxbirlargha tayinidighanliqini, partiyige ishinidighanliqini. 100 Yil tashlinip qalghan bu tashlanduq xarabiliqni bügünkidek güzel haletke keltürüsh yolida eyni chaghda hökümetning özini yoligenlikini, qollighanliqini, özining we ayali xelchemning sotsiyalistik emgek nemunichisi bolup köp qétim mukapatlanghanliqini, uning bügünkidek netije yaritish yolidiki japalirini muxbirlarning her waqit xewer qilip turghanliqini. Shunga hökümetning bügünki künge kelgende özige oxshash déhqanlargha yar - Yölekte bolidighanliqigha ishinidighanliqini bayan qilip ötti.Nuri aka sözining axirida özi bilen dawamliq alaqiliship turushimizni, bu ishning tereqqiyatini dep béridighanliqini,partiye we hökümetning uyghur déhqanlirigha ige chiqidighanliqini, özining hökümetning bu ishni adil bir terep qilidighanliqigha ishinidighanliqini tekitlidi.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/ghulja-turpanyuzi-baghliri-05012009064422.html/story_main?encoding=latin
2009-04-30
" Ili baghliri jennet makani, unda yangraydu bulbul nawasi...." Bu naxshini anglighan her qandaq kishi tebiiy haldila ghulja nahiyisige qarashliq turpanyüzi yézisidiki güzel baghlarni köz aldigha keltüridu.
Oqurmenlirimiz ewetken 'yéngisarda déhqan bolmaq tes' namliq sin - Alghudin élindi.
'Yéngisarda déhqan bolmaq tes' sin - Alghusidin élinghan bu sürette, yéngisarliq uyghur déhqan, bu filimni teyyarlighan hékim siyit, hökümet buyruqi bilen térilghan özining jiyangduliqida öz derdini sözlimekte.
Ghulja nahiyisining turpanyüzi yézisi bilen jiliyüzining 5 köwrük mehellisi ariliqigha jaylashqan yuqiriqi turpanyüzi kentidiki " nasir pangning béghi ", " nurining béghi ", " yüsüpjinkamning béghi " " mutellipkamning béghi " qatarliq bir yürüsh baghlar ghulja nahiyiside chong bolghan her bir uyghurning yadida bolsa kérek. Emma hala bügünki künge kelgende ili uyghurlirigha öchmes xatérilerni qaldurghan bu güzel baghlargha soghuq qollar sunulmaqta. Turpanyüzi déhqanlirining radiomizgha bergen melumatida, bulturdin buyan ghulja nahiyisidin buyruq kélip, bu baghlarni nahiyilik hökümetning sétiwalmaqchi bolghanliqi heqqidiki mish - Mish gepler tarqalghan. Bultur déhqanlarning bu qarargha bolghan naraziliqi bek küchlük bolghini üchün, eyni chaghda nahiyilik hökümet bu baghlarni sétiwélish niyitidin waqtinche waz kechken. Emma bu yil etiyazdin bashlap, nahiyilik hökümet turpanyüzi yéziliq hökümet arqiliq bagh igiliridin baghlarni her mo yerning yillighini 200 somdin bahalap, méwilik derexlerge ayrim heq béridighanliqini wede qilip, yéziliq hökümetke sétip bérishni telep qilghan. Emma bagh igiliri özliri ming bir japada az kem 30 yil ejir qilip bina qilghan bu baghlarning nahayiti erzan bahada yéziliq hökümet teripidin sétiwélinip, ichkiridin kelgen xitay sodigerlirige kim ashti qilip sétiwétilmekchi ikenlikini bilgendin kéyin bu ishqa narazi bolup, baghlarni satmaydighanliqini dégen. Déhqanlarning qarshiliqi aldida yéziliq hökümet, mejburlash, tehdit qilish usullirini qollinishqa yüzlengen.Biz turpanyüzi yézisidiki bu baghlarning yéziliq hökümet teripidin mejburiy sétiwélinmaqchi boluwatqanliqini delillesh üchün turpanyuzi yézisidiki melum bir déhqan ailisige téléfon qilghinimizda, u kishi bizge heqiqeten bundaq ishning barliqini éytip, yéziliq hökümetning bu yerlerni sétiwélishta, déhqanlarni mejburlash usulini qolliniwatqanliqini bayan qilip, özining bu ishqa bolghan qarishini bayan qilip ötti.Biz turpanyuzidiki baghlarni turpanyuzi yéziliq hokumetning déhqanlardin ötküzüwalidighanliqi heqqidiki xewerni delillesh uchun turpanyuzi yéziliq hökümetke téléfon urghan bolsaqmu, lékin téléfonimizni alidighan adem chiqmidi. Biz yéziliq hökümet bashliqi pexiridinning qol téléfonigha téléfon qilghinimizda, yéza bashliqi pexiridin bizning erkin asiya radio istansisining muxbiri ikenlikimizni bilgendin kéyin téléfonimizni jawabsiz qoydi.Yéza bashliqi pexiridin bilen alaqilishish imkaniyiti bolmighandin kéyin, biz sürüshtürüsh arqiliq turpanyuzi yézisi yuqiri turpanyuzi kentining bashliqi abdusemetning qol téléfon nomurini élip, uningdin turpanyuzi yézisidiki baghlarning ehwalini igiliduq. Abdusemet bizning erkin radio istansisining muxbiri ikenlikimizni bilgendin kéyin anche dostane bolmighan halda yuqiri turpanyuzi kentidiki baghlarning esli kentning igidarchiliqidiki yerler bolup, déhqanlargha höddige bérilgenlikini, emma déhqanlar bu baghlarni yaxshi bashquralmighanliqi, kentke héchqandaq iqtisadi menpeeti bolmighanliqi uchun kentning bu baghlarni, déhqanlardin her mo yer uchun yilliqigha 200 somdin hésablap sétiwilip kentning igidarchiliqigha ötküzüwalmaqchi boluwatqanliqini bayan qildi.U bizning déhqanlarning bu ishqa razi bolghan - Bolmighanliqini, déhqanlardiki naraziliq keypiyatining qandaq ikenlikini, déhqanlargha höddige bérilgen baghlarni hazir qandaq qilmaqchi boluwatqanliqini sorighinimizda abdusemet soalimizgha mundaq jawab berdi.Abdusemettin bu yerlerni déhqanlardin qayturup sétiwalghandin kéyin, kentning bu yerlerni qandaq bir terep qilmaqchi ikenlikini sorighinimizda, u bu yerlerni ichkiridin kelgen xitaylargha sétiwetmekchi ikenlikini dédi.Biz uning öz qérindashliri bolghan uyghur déhqanlirining yérini ichkiridin kelgen xitaylargha sétiwetmekchi bolghanliqini sorighinimizda, u soalimizgha yerlik uyghur déhqanliri bu baghlardin unum yaritalmighanliqi uchun, bu baghlarni kim ashti qilip sétish arqiliq kentke kirim qilmaqchi ikenlikini bayan qildi.Biz uningdin turpanyuzi kentining déhqanlarning bu yérini mejburiy sétiwalmaqchi bolghanliqi heqqide inkaslarni anglighinimizni éytqinimizda u naraziliq bilen, bizning bu ehwalni qandaq igiligenlikimizni qaytilap soridi, abdusemetning qarishiche, kentning déhqanlardin bu yerlerni qayturuwélishi normal ish bolup, kentning kirimini ashurush uchun bu baghlardin paydilinish heqqi bar iken. Turpanyuzi yézisidiki yene bir baghning igisi yüsüpjanning öyige téléfon qilghinimizda, yusupjanning ayali ümgülsum yéziliq hokumetning ularning shunche japada bina qilghan baghlirini tartiwalmaqchi bolghanliqini hem özining bu ishqa bolghan naraziliqini mundaq bayan qildi.Biz turpanyüzi yézisidiki baghlarning igiliridin biri bolghan pishqedem déhqan nuri akining özidin ehwal igilesh uchun, nuri akigha téléfon qilduq... Altunluq töpilikidiki 200 mo yerni igileydighan bu chong baghning igisi nuri aka, bu bagh uchun özining pütün yashliqini, küch - Quwwitini teqdim qilghanliqini, ayali we baliliri bilen eslidiki tashlanduq xarabi halettiki baghni retlep bügünkidek güzel jennet makanigha aylandurghan jeryanini mundaq bayan qildi.Bügünki künge kelgende yéziliq hökümet we kentning déhqanlardin bu baghlarni intayin erzan bahada sétiwalmaqchi bolghanliqigha bolghan naraziliqini ipadiligen nuri aka öz naraziliqini mundaq bayan qildi.Nuri aka özi we ayalining mushu baghda méhnet terini töküp 6 balini dölet üchün yaramliq ewlad qilip terbiyiligenlikini, özining we balilirining dölet qanunini nahayiti yaxshi bilidighanliqini, shunga yéziliq hökümetning bu xil yolsizliqigha nisbeten qanun arqiliq özini qoghdaydighanliqini, bu heqsizliqni soraydighan qanunning barliqigha ishinidighanliqini mundaq bayan qildi.Nuri aka, erkin asiya muxbirining uninggha téléfonni amérikidin uruwatqanliqini bilginide, nahayiti qizghinliq bilen muxbirni turpanyüzining bu jennet makan güzel baghlirini choqum kélip körüp kitishini telep qildi. Nuri aka öz sözide, özining ziyaliylargha, muxbirlargha tayinidighanliqini, partiyige ishinidighanliqini. 100 Yil tashlinip qalghan bu tashlanduq xarabiliqni bügünkidek güzel haletke keltürüsh yolida eyni chaghda hökümetning özini yoligenlikini, qollighanliqini, özining we ayali xelchemning sotsiyalistik emgek nemunichisi bolup köp qétim mukapatlanghanliqini, uning bügünkidek netije yaritish yolidiki japalirini muxbirlarning her waqit xewer qilip turghanliqini. Shunga hökümetning bügünki künge kelgende özige oxshash déhqanlargha yar - Yölekte bolidighanliqigha ishinidighanliqini bayan qilip ötti.Nuri aka sözining axirida özi bilen dawamliq alaqiliship turushimizni, bu ishning tereqqiyatini dep béridighanliqini,partiye we hökümetning uyghur déhqanlirigha ige chiqidighanliqini, özining hökümetning bu ishni adil bir terep qilidighanliqigha ishinidighanliqini tekitlidi.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/ghulja-turpanyuzi-baghliri-05012009064422.html/story_main?encoding=latin
Xitay olimpik mezgilide ghuljida tutulghan 12 neper uyghurni qattiq jazalidi
Muxbirimiz mihriban
2009-06-02
Xitayning uyghur élidiki hökümet dairiliri olimpik mezgilide olimpikni tinch ötküzüshke kapaletlik qilimiz dégen bahanide, uyghur ilining her qaysi jaylirida zor kölemlik tutqun élip barghan.
RFA File
Uyghur élide, xitay hakimiyitining uyghur tutqunlar üstidin sot qiliwatqan körünüshliridin biri.
Ismini ashkarilashni xalimighan melum bir radio anglighuchimizning uchur yetküzüshi bilen biz, ghulja tewesidin bultur olimpik mezgilide yeni 2008 - Yili 4 - Aydin 6 - Ayghiche bolghan ariliqta, tutqun qilinghan 12 neper uyghur ustidin 2008 - Yili 11 - Ayda sot échilghanliqini, emma ularning ustidin höküm chiqirish kéchiktürülüp, bu yil, 2009 - Yili 3 - Ayning 24 - Küni ili oblastliq sot mehkimisi teripidin chiqirilghan 2008 - Yil 106 - Nomurluq hökümnamide, bu balilar ustidin höküm chiqirilip, ularning " döletni parchilash jinayiti" bilen eyiblinip, éghir dep qaralghinigha muddetsiz qamaq jazasi, yénik déyilginige 3 yilliq qamaq jazasi bérilgenliki heqqidiki uchurgha ige bolduq.Bu uyghur yashliri ghulja nahiyisi, ghulja shehiri we nilqa nahiyisi tewesidin tutulghan tijaretchi yashlar bolup, töwendikisi bu qétim jaza höküm qilinghan balilarning isimliki, we ulargha bérilgen jaza hökümi:1. Merdan siyitaxun ( er, uyghur ) ghulja nahiye toxochiyuzi kentidin, toluqsiz ottura mektep sewiyiside. 1973 - Yili 11 - Ayning 23 - Küni tughulghan.2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja shehiri jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiyilik qamaqxanida qamaqliq. 2009 - Yili 3 - Ayning 24 - Küni höküm élan qilinip, döletni parchilash jinayiti bilen muddetsiz qamaq jazasi bérilgen. 2. Exmetjan emet (er, uyghur ) 1985 - Yili 4 - Ayning 18 - Küni tughulghan, ghulja nahiye aruz yézisidin, bashlanghuch mektep sewiyiside.2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiyilik qamaqxanida qamaqliq. 2009 - Yili 3 - Ayning 24 - Küni höküm élan qilinip, döletni parchilash jinayiti bilen 15 yilliq qamaq jazasi bérilgen. 3. Mewlanjan exmet (er, uyghur ) 1987 - Yili 3 - Ayning 10 - Küni tughulghan, ghulja nahiye xudiyaryüzi yézisidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq, 2008 - Yili 3 - Ayning 29 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen. 4. Qurbanjan semet (er, uyghur ) 1985 - Yili 8 - Ayning 27 - Küni tughulghan, nilqa nahiyisidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq.2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen. 5. Dolqun erkin (er, uyghur ) 1989 - Yili 2 - Ayning 22 - Küni tughulghan, ghulja shehiri xenbing yézisi zayomka kentidin, toluqsiz melumatliq.2008 - Yili 4 - Ayning 16 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen.6. Ömerjan mehmut (er, uyghur ) 1986 - Yili 11 - Ayning 15 - Küni tughulghan, ghulja shehiri qeshqer kochisidin, toluqsiz ottura mektep melumatida.2008 - Yili 5 - Ayning 7 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanisida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen.7. Seydexmet awut (er, uyghur ) 1971 - Yili 7 - Ayning 12 - Küni tughulghan, ghulja nahiye islamyüzi kentidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq, 2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiye qamaqxanida qamaqliq, döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen.8. Erkin emet (er, uyghur ) 1973 - Yili 3 - Ayning 3 - Küni tughulghan, ghulja nahiye aruz yézisidin, bashlanghuch mektep melumatliq, 2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiye qamaqxanida qamaqliq, döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen.9. Abdujélil abdughupur (er, uyghur ) 1988 - Yili 7 - Ayning 2 - Küni tughulghan, ghulja sheher yéngi yer yézisidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq.2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiye qamaqxanida qamaqliq, döletni parchilash jinayiti bilen 6 yilliq qamaq jazasi bérilgen.10. Abdulétip ablimit (er, uyghur ) 1972 - Yili 7 - Ayning 1 - Küni tughulghan, ghulja nahiye aruz yézisidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq. 2008 - Yili 6 - Ayning 5 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiye qamaqxanida qamaqliq, döletni parchilash jinayiti bilen 6 yilliq qamaq jazasi bérilgen.11. Mutellip rozi ( er, uyghur ) 1979 - Yili 3 - Ayning 7 - Küni tughulghan, ghulja sheher qaridöng yézisi bayköl kentidin, bashlanghuch mektep sewiyiside. 2008 - Yili 4 - Ayning 16 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. 12. Obulqasim (er, uyghur ), 1980 - Yili 8 - Ayning 10 - Kuni tughulghan, ghulja nahiye toxochiyüzi kentidin, toluqsiz ottura mektep sewiyiside.2008 - Yili 4 - Ayning 23 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 3 yilliq qamaq jazasi bérilgen.Biz surushturush arqiliq bu 12 neper uyghur yashning ichide muddetsiz qamaq jazasigha hokum qilinghan merdan siyitaxunning dadisi bilen söhbetlishish pursitige ige bolduq.Siyitaxun aka özining bu heqtiki qarashlirini bayan qilip ötti.Etiki programmimizda bu heqte dawamliq melumat bérimiz. Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu prorammimizning tepsilatini anglaysiler.
http://www.rfa.org/uyghur/programmilar/insan_heqliri/uyghurgha-qamaq-jazasi-06032009002400.html?encoding=latin
2009-06-02
Xitayning uyghur élidiki hökümet dairiliri olimpik mezgilide olimpikni tinch ötküzüshke kapaletlik qilimiz dégen bahanide, uyghur ilining her qaysi jaylirida zor kölemlik tutqun élip barghan.
RFA File
Uyghur élide, xitay hakimiyitining uyghur tutqunlar üstidin sot qiliwatqan körünüshliridin biri.
Ismini ashkarilashni xalimighan melum bir radio anglighuchimizning uchur yetküzüshi bilen biz, ghulja tewesidin bultur olimpik mezgilide yeni 2008 - Yili 4 - Aydin 6 - Ayghiche bolghan ariliqta, tutqun qilinghan 12 neper uyghur ustidin 2008 - Yili 11 - Ayda sot échilghanliqini, emma ularning ustidin höküm chiqirish kéchiktürülüp, bu yil, 2009 - Yili 3 - Ayning 24 - Küni ili oblastliq sot mehkimisi teripidin chiqirilghan 2008 - Yil 106 - Nomurluq hökümnamide, bu balilar ustidin höküm chiqirilip, ularning " döletni parchilash jinayiti" bilen eyiblinip, éghir dep qaralghinigha muddetsiz qamaq jazasi, yénik déyilginige 3 yilliq qamaq jazasi bérilgenliki heqqidiki uchurgha ige bolduq.Bu uyghur yashliri ghulja nahiyisi, ghulja shehiri we nilqa nahiyisi tewesidin tutulghan tijaretchi yashlar bolup, töwendikisi bu qétim jaza höküm qilinghan balilarning isimliki, we ulargha bérilgen jaza hökümi:1. Merdan siyitaxun ( er, uyghur ) ghulja nahiye toxochiyuzi kentidin, toluqsiz ottura mektep sewiyiside. 1973 - Yili 11 - Ayning 23 - Küni tughulghan.2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja shehiri jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiyilik qamaqxanida qamaqliq. 2009 - Yili 3 - Ayning 24 - Küni höküm élan qilinip, döletni parchilash jinayiti bilen muddetsiz qamaq jazasi bérilgen. 2. Exmetjan emet (er, uyghur ) 1985 - Yili 4 - Ayning 18 - Küni tughulghan, ghulja nahiye aruz yézisidin, bashlanghuch mektep sewiyiside.2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiyilik qamaqxanida qamaqliq. 2009 - Yili 3 - Ayning 24 - Küni höküm élan qilinip, döletni parchilash jinayiti bilen 15 yilliq qamaq jazasi bérilgen. 3. Mewlanjan exmet (er, uyghur ) 1987 - Yili 3 - Ayning 10 - Küni tughulghan, ghulja nahiye xudiyaryüzi yézisidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq, 2008 - Yili 3 - Ayning 29 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen. 4. Qurbanjan semet (er, uyghur ) 1985 - Yili 8 - Ayning 27 - Küni tughulghan, nilqa nahiyisidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq.2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen. 5. Dolqun erkin (er, uyghur ) 1989 - Yili 2 - Ayning 22 - Küni tughulghan, ghulja shehiri xenbing yézisi zayomka kentidin, toluqsiz melumatliq.2008 - Yili 4 - Ayning 16 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen.6. Ömerjan mehmut (er, uyghur ) 1986 - Yili 11 - Ayning 15 - Küni tughulghan, ghulja shehiri qeshqer kochisidin, toluqsiz ottura mektep melumatida.2008 - Yili 5 - Ayning 7 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanisida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen.7. Seydexmet awut (er, uyghur ) 1971 - Yili 7 - Ayning 12 - Küni tughulghan, ghulja nahiye islamyüzi kentidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq, 2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiye qamaqxanida qamaqliq, döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen.8. Erkin emet (er, uyghur ) 1973 - Yili 3 - Ayning 3 - Küni tughulghan, ghulja nahiye aruz yézisidin, bashlanghuch mektep melumatliq, 2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiye qamaqxanida qamaqliq, döletni parchilash jinayiti bilen 10 yilliq qamaq jazasi bérilgen.9. Abdujélil abdughupur (er, uyghur ) 1988 - Yili 7 - Ayning 2 - Küni tughulghan, ghulja sheher yéngi yer yézisidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq.2008 - Yili 4 - Ayning 14 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiye qamaqxanida qamaqliq, döletni parchilash jinayiti bilen 6 yilliq qamaq jazasi bérilgen.10. Abdulétip ablimit (er, uyghur ) 1972 - Yili 7 - Ayning 1 - Küni tughulghan, ghulja nahiye aruz yézisidin, toluqsiz ottura mektep melumatliq. 2008 - Yili 6 - Ayning 5 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ghulja nahiye qamaqxanida qamaqliq, döletni parchilash jinayiti bilen 6 yilliq qamaq jazasi bérilgen.11. Mutellip rozi ( er, uyghur ) 1979 - Yili 3 - Ayning 7 - Küni tughulghan, ghulja sheher qaridöng yézisi bayköl kentidin, bashlanghuch mektep sewiyiside. 2008 - Yili 4 - Ayning 16 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. 12. Obulqasim (er, uyghur ), 1980 - Yili 8 - Ayning 10 - Kuni tughulghan, ghulja nahiye toxochiyüzi kentidin, toluqsiz ottura mektep sewiyiside.2008 - Yili 4 - Ayning 23 - Küni ghulja nahiye jamaet xewpsizlik idarisi teripidin tutulghan, hazir ili oblastliq merkizi qamaqxanida qamaqliq. Döletni parchilash jinayiti bilen 3 yilliq qamaq jazasi bérilgen.Biz surushturush arqiliq bu 12 neper uyghur yashning ichide muddetsiz qamaq jazasigha hokum qilinghan merdan siyitaxunning dadisi bilen söhbetlishish pursitige ige bolduq.Siyitaxun aka özining bu heqtiki qarashlirini bayan qilip ötti.Etiki programmimizda bu heqte dawamliq melumat bérimiz. Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu prorammimizning tepsilatini anglaysiler.
http://www.rfa.org/uyghur/programmilar/insan_heqliri/uyghurgha-qamaq-jazasi-06032009002400.html?encoding=latin
Ürümchi sheherlik balilar parawanliq orni xizmetchi xadimliri bilen söhbet
Muxbirimiz mihriban
2009-05-12
Biz ötkenki programmilirimizda ürümchi sheherlik balilar parawanliq ornida, 10 nechche yil ishligen 2 neper xizmetchi xadimning, ürümchi sheherlik balilar parawanliq ornida yüz bériwatqan uyghur aptonom rayonining milliy aptonomiye qanunigha zit kélidighan bezi mesililer heqqidiki inkaslarni bergen iduq.
Ular inkaslirida, bu yer uyghur aptonom rayoni turuqluq, uyghur baliliri ana tilida sözliyelmeydighanliqini, hetta bu yerge élip kélingen uyghur balilirining familisi mejburiy halda xitayche famililerge özgertilip, ulargha milliti xitay dep arxip turghuzulidighanlighini, 10% ni igileydighan uyghur balilirining xitay baliliri bilen bir ashxanida musulmanche bolmighan tamaqlarni yeydighanliqini, ularning ichkiridiki xitaylargha bala qilip béqiwélishqa bériwétilgenlikini bayan qilghan idi.Shundin kéyin biz bu jaydiki xizmetchi xadimlar hem bezi bölümlerning mesullirigha téléfon qilish arqiliq bu yerdiki uyghur baliliri heqqidiki qismen ehwallarni igiliduq. Gerche, bu yerde ishligüchi xizmetchi xadimlar, hem munasiwetlik mesul xadimlar bezi soallirimizni jawabsiz qaldurghan bolsimu, lékin biz ularning aghzidin, balilar heqqidiki bezi uchurlargha ige bolduq. Biz bu söhbitimizni, balilar parawanliq ornidiki kéchilik nöwetchi xadim, ishxana xizmetchisi, muxbirlarni kütüwélish ishxanisi mudiri shu, arxip bolumi mudiri jang xanim qatarliqlar bilen élip barduq.Biz ürümchi sheherlik balilar parawanliq ornigha téléfon qilip, u yerdiki xizmetchi xadimlar bilen, bu yerdiki uyghur balilirining ehwali heqqide söhbet élip barduq. Gerche söhbitimizde ular biz sorighan bezi mesililerge jawab bérishtin bash tartqan, konkrét mesililerdin özini qachurghan, biz igilimekchi bolghan inchike mesililerge jawab bérishni ret qilghan bolsimu, lékin bu yerdiki uyghur balilirining ehwali heqqide yenila bezi ehwallarni dep berdi.Bizning téléfonimizni bir ayal xizmetchi aldi. U bizning erkin asiya radio istansisining muxbiri ikenlikimizni bilginidin kéyin, bizge özining bezi inchike mesililerge jawab bérelmeydighanliqini, tepsiliy ishlarni yenila kütüwélish ishxanisigha téléfon qilip, bu ishqa mesul xadimdin sorishimizni éytti. Shundaq bolsimu u bizge bu yerde 400 dek bala barliqini ularning mejruh hem zéhni ajiz balilar ikenlikini dep berdi. Biz uningdin bu yerdiki uyghur balilirining qandaq tilda sözlishidighanliqini sorighinimizda, u bizge bu orunning xitay tili sistémisidiki orun ikenlikini, bu yerde uyghur baliliriningmu elwette xitayche sözlishidighanliqini éytip berdi. U muxbirning bu yerdiki balilarning xitayche famile qollinish mesilisige, bezi balilar élip kelginide ularning ismi yoq bolghini uchun ulargha bu yerde isim qoyulghanliqini dédi. U sozining axirida bizning yenila muxbirlar ziyaritige mesul shu ependi bilen alaqilishimizni éytip, shu ependining téléfon nomurini dep berdi.Biz shü ependi hem jang xanimlar bilen söhbet élip barduq. Balilar parawanliq orni xizmetchi xadimliri hem ishxana mudirliri biz sorighan mesililerdin özini qachurghan, bir - Birige ittergen bolsimu, lékin ularning awazliridiki hoduqush we temtiresh, bu yerde ilgiri radiomizgha inkas qilinghan, milliy kemsitish ehwallirining mewjudluqini körsitiwatatti.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/uyghur-yetim-balilar-05132009010304.html?encoding=latin
2009-05-12
Biz ötkenki programmilirimizda ürümchi sheherlik balilar parawanliq ornida, 10 nechche yil ishligen 2 neper xizmetchi xadimning, ürümchi sheherlik balilar parawanliq ornida yüz bériwatqan uyghur aptonom rayonining milliy aptonomiye qanunigha zit kélidighan bezi mesililer heqqidiki inkaslarni bergen iduq.
Ular inkaslirida, bu yer uyghur aptonom rayoni turuqluq, uyghur baliliri ana tilida sözliyelmeydighanliqini, hetta bu yerge élip kélingen uyghur balilirining familisi mejburiy halda xitayche famililerge özgertilip, ulargha milliti xitay dep arxip turghuzulidighanlighini, 10% ni igileydighan uyghur balilirining xitay baliliri bilen bir ashxanida musulmanche bolmighan tamaqlarni yeydighanliqini, ularning ichkiridiki xitaylargha bala qilip béqiwélishqa bériwétilgenlikini bayan qilghan idi.Shundin kéyin biz bu jaydiki xizmetchi xadimlar hem bezi bölümlerning mesullirigha téléfon qilish arqiliq bu yerdiki uyghur baliliri heqqidiki qismen ehwallarni igiliduq. Gerche, bu yerde ishligüchi xizmetchi xadimlar, hem munasiwetlik mesul xadimlar bezi soallirimizni jawabsiz qaldurghan bolsimu, lékin biz ularning aghzidin, balilar heqqidiki bezi uchurlargha ige bolduq. Biz bu söhbitimizni, balilar parawanliq ornidiki kéchilik nöwetchi xadim, ishxana xizmetchisi, muxbirlarni kütüwélish ishxanisi mudiri shu, arxip bolumi mudiri jang xanim qatarliqlar bilen élip barduq.Biz ürümchi sheherlik balilar parawanliq ornigha téléfon qilip, u yerdiki xizmetchi xadimlar bilen, bu yerdiki uyghur balilirining ehwali heqqide söhbet élip barduq. Gerche söhbitimizde ular biz sorighan bezi mesililerge jawab bérishtin bash tartqan, konkrét mesililerdin özini qachurghan, biz igilimekchi bolghan inchike mesililerge jawab bérishni ret qilghan bolsimu, lékin bu yerdiki uyghur balilirining ehwali heqqide yenila bezi ehwallarni dep berdi.Bizning téléfonimizni bir ayal xizmetchi aldi. U bizning erkin asiya radio istansisining muxbiri ikenlikimizni bilginidin kéyin, bizge özining bezi inchike mesililerge jawab bérelmeydighanliqini, tepsiliy ishlarni yenila kütüwélish ishxanisigha téléfon qilip, bu ishqa mesul xadimdin sorishimizni éytti. Shundaq bolsimu u bizge bu yerde 400 dek bala barliqini ularning mejruh hem zéhni ajiz balilar ikenlikini dep berdi. Biz uningdin bu yerdiki uyghur balilirining qandaq tilda sözlishidighanliqini sorighinimizda, u bizge bu orunning xitay tili sistémisidiki orun ikenlikini, bu yerde uyghur baliliriningmu elwette xitayche sözlishidighanliqini éytip berdi. U muxbirning bu yerdiki balilarning xitayche famile qollinish mesilisige, bezi balilar élip kelginide ularning ismi yoq bolghini uchun ulargha bu yerde isim qoyulghanliqini dédi. U sozining axirida bizning yenila muxbirlar ziyaritige mesul shu ependi bilen alaqilishimizni éytip, shu ependining téléfon nomurini dep berdi.Biz shü ependi hem jang xanimlar bilen söhbet élip barduq. Balilar parawanliq orni xizmetchi xadimliri hem ishxana mudirliri biz sorighan mesililerdin özini qachurghan, bir - Birige ittergen bolsimu, lékin ularning awazliridiki hoduqush we temtiresh, bu yerde ilgiri radiomizgha inkas qilinghan, milliy kemsitish ehwallirining mewjudluqini körsitiwatatti.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/uyghur-yetim-balilar-05132009010304.html?encoding=latin
Kemsitish we barawersizlik bar yerde naraziliq bolidu
Muxbirimiz mihriban
2009-04-23
Ürümchi sheherlik balilar parawanliq ornidiki uyghur baliliri uchrawatqan türlük heqsizlikler aldida, aghzidin ana süti purap turghan nareside gödek balilar oz qarshiliqini unsiz ipadiligen, ularning terbiyichiliri bolghan, ashu idaridiki san jehettin intayin az bolghan uyghur xizmetchilermu oz pidakarliqini körsetken.
Balilarning isim familisi mejburi xitayche isimgha özgertilish, parawanliq ornida musulman ashpezlerning bolmasliqi, musulman bolghan uyghur balilirining choshqa göshi qatarliq musulmanche bolmighan yémekliklerni yéyishke mejburlinish, xitay aililirige bala qilip béqiwélishqa bériwétilish qatarliq heqsizliqlar aldida uyghur baliliri, unsiz nida qilish, qéchip kétish qatarliq wastilar bilen özining qarshiliqini ipadiligen bolsa, bu xil heqsizliklerni oz közi bilen körgen ularning terbiyichiliri bu yitim balilargha qolidin kélidighanliki yardimini bergen, ulargha özining issiq méhri - Muhebbitini bérip, bu balilarning yighisini yighlighan؛ balilar uchrawatqan heqsizlikler aldida oz menpeeti bilen hésablashmastin bu balilargha ige chiqqan.Gerche ular ashu ishliri uchun milliy hisyati küchlük dep idare bashliqi teripidin tenqidlengen, yighinlarda özini tekshürüshke buyrulghan, hetta jazalinip eslidiki xizmet orunliridin yötkiwétilip, ashxanida ashpez, par qazan öyide ot qalighuchi ishchi bolup ishleshke mejburlanghan bolsimu, ularning bu balilargha bolghan méhri, balilar aldidiki mejburiyiti wijdani burchi ularni balilar uchun heqni sözleshke ündigen. Yuqiriqilar mutellip ependi bilen amangül xanimning balilar parawanliq ornida 10 yil ishlesh jeryanida oz béshidin kechürgen heqsizliqlar heqqidiki bayanliri bolup, bögön ular dawamliq biz bilen söhbette boldi. Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/xitayda-kemsitish-04242009063711.html?encoding=latin
2009-04-23
Ürümchi sheherlik balilar parawanliq ornidiki uyghur baliliri uchrawatqan türlük heqsizlikler aldida, aghzidin ana süti purap turghan nareside gödek balilar oz qarshiliqini unsiz ipadiligen, ularning terbiyichiliri bolghan, ashu idaridiki san jehettin intayin az bolghan uyghur xizmetchilermu oz pidakarliqini körsetken.
Balilarning isim familisi mejburi xitayche isimgha özgertilish, parawanliq ornida musulman ashpezlerning bolmasliqi, musulman bolghan uyghur balilirining choshqa göshi qatarliq musulmanche bolmighan yémekliklerni yéyishke mejburlinish, xitay aililirige bala qilip béqiwélishqa bériwétilish qatarliq heqsizliqlar aldida uyghur baliliri, unsiz nida qilish, qéchip kétish qatarliq wastilar bilen özining qarshiliqini ipadiligen bolsa, bu xil heqsizliklerni oz közi bilen körgen ularning terbiyichiliri bu yitim balilargha qolidin kélidighanliki yardimini bergen, ulargha özining issiq méhri - Muhebbitini bérip, bu balilarning yighisini yighlighan؛ balilar uchrawatqan heqsizlikler aldida oz menpeeti bilen hésablashmastin bu balilargha ige chiqqan.Gerche ular ashu ishliri uchun milliy hisyati küchlük dep idare bashliqi teripidin tenqidlengen, yighinlarda özini tekshürüshke buyrulghan, hetta jazalinip eslidiki xizmet orunliridin yötkiwétilip, ashxanida ashpez, par qazan öyide ot qalighuchi ishchi bolup ishleshke mejburlanghan bolsimu, ularning bu balilargha bolghan méhri, balilar aldidiki mejburiyiti wijdani burchi ularni balilar uchun heqni sözleshke ündigen. Yuqiriqilar mutellip ependi bilen amangül xanimning balilar parawanliq ornida 10 yil ishlesh jeryanida oz béshidin kechürgen heqsizliqlar heqqidiki bayanliri bolup, bögön ular dawamliq biz bilen söhbette boldi. Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.
http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/xitayda-kemsitish-04242009063711.html?encoding=latin
Subscribe to:
Posts (Atom)